Uzun Süreli COVID ve Diğer Önemli Sağlık Konuları
Abdi İbrahim Medikal Direktörlüğü tarafından hazırlanan “Bilimsel Gündem” bülteninin yeni sayısında, sağlık alanında dikkat çeken birçok konu ele alınıyor. Bu sayıda, COVID-19 pandemisinin başlangıcından bu yana ortaya çıkan Uzamış COVID, akşam saatlerinde e-kitap okumanın biyolojik saat üzerindeki olumsuz etkileri ve su tüketiminin böbrek sağlığına faydaları gibi önemli başlıklar yer alıyor.
Uzamış COVID Nedir?
COVID-19 salgınının üzerinden 4 yılı aşkın bir süre geçmesine rağmen, dünya genelinde milyonlarca insan, bu virüsün uzun vadeli etkilerinden muzdarip olmaya devam ediyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından tanımlanan Uzamış COVID, genellikle COVID-19 başlangıcından itibaren 3 ay içinde ortaya çıkan ve en az 2 ay süren, başka bir tanı ile açıklanamayan semptomlar olarak kabul ediliyor.
- Hastaneye yatan aşılanmamış bireylerde uzamış COVID görülme sıklığı %50-85 arasında değişirken,
- Hastaneye yatmayan aşılanmamış kişilerde bu oran %10-35,
- Aşılanmış bireylerde ise %8-12 olarak belirlenmiştir.
Uzamış COVID’in en yaygın semptomu, fiziksel veya zihinsel efordan sonra artan yorgunluk olarak biliniyor. DSÖ’ye göre, bu yorgunluk uyku bozuklukları, ağrının artışı ve beyin sisi gibi durumlarla ilişkili olabilir. Ancak, uzamış COVID’li bireylerin değerlendirilmesi ve yönetimi konusunda halen net bir protokol bulunmamaktadır. Özellikle birden fazla COVID-19 enfeksiyonu geçiren bireylerin, uzamış COVID semptomlarına karşı dikkatli olmaları önerilmektedir.
Işık Yayan E-Kitapların Etkileri
Akşam saatlerinde ışık yayan e-kitap okuyucularının kullanımı, melatonin hormonunun salgılanmasını yaklaşık 1.5 saat geciktirerek biyolojik saat üzerinde olumsuz bir etki yaratmaktadır. Melatonin baskılanması, uykuya dalma süresinin uzamasına ve derin uyku (REM uykusu) miktarının azalmasına yol açmaktadır. Araştırmalar, bu tür cihazların kullanımı ile ertesi sabah daha düşük enerji seviyeleri ve azalmış bilişsel performans arasında bir ilişki olduğunu göstermektedir. Bu durum, sirkadiyen ritmin bozulması ve uyku-uyanıklık dengesinin olumsuz etkilenmesi ile açıklanabilir. Bu nedenle, uyku sağlığını korumak amacıyla yatmadan önce ışık yayan cihazlardan uzak durulması ve basılı materyallerin tercih edilmesi önerilmektedir.
Su Tüketiminin Önemi
Su, insan vücudu için hayati bir bileşendir ve metabolizma tarafından yeterince üretilmeyen temel bir besin maddesi olarak kabul edilir. Günlük 8 bardak su içilmesi yaygın bir öneri olmasına rağmen, bu konudaki bilimsel destekleyici kanıtlar tam olarak net değildir. Yapılan bir araştırmada, artırılmış günlük su tüketiminin insan sağlığı üzerindeki etkileri incelenmiştir ve yaklaşık 1500 çalışma gözden geçirilmiştir. Bu araştırmalar, su tüketiminin artırılmasının böbrek taşı geçmişi olan hastalarda tekrar böbrek taşı oluşumunu azaltabileceğini ortaya koymaktadır. Ayrıca, bol su içmenin kilo verme, migren, idrar yolu enfeksiyonları, diyabet ve hipotansiyon gibi sağlık sorunları üzerinde olumlu etkileri olabileceği düşünülmektedir; ancak, bu etkilerin henüz bilimsel olarak kanıtlandığı söylenemez.
Bilimsel Gündem Bülteni ve Ulaşım Kanalları
Abdi İbrahim’in Medikal Direktörlüğü tarafından hazırlanan “Bilimsel Gündem” bültenleri, tıp alanındaki yenilikleri sade ve anlaşılır bir dille kamuoyu ile paylaşarak 38 bin KVKK onaylı kişiye e-posta yoluyla ulaştırılmaktadır. Türk ve yabancı bilim insanları hakkında bilgi içeren bu referans kaynak niteliğindeki bültenler, Abdi İbrahim’in web sitesinde de yayınlanmaktadır. Ayrıca, her yeni sayısı podcast formatında Spotify’a yüklenmekte ve sonrasında bu podcastler YouTube üzerinden de erişilebilir hale getirilmektedir.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı