Kemik Tümörleri: İyi ve Kötü Huylu Türleri
Kemik tümörleri, genel olarak iyi (benign) ve kötü (malign) huylu olarak iki ana kategoriye ayrılır. Bu tümörler, cinsiyet ayrımı olmaksızın her yaş grubunda ortaya çıkabilmektedir. İyi huylu kemik tümörleri, çoğu zaman sadece izlenim altında tutulabilmekte; ancak, kemikte hasar yaratacak bir seviyeye ulaştıklarında cerrahi müdahale gerektirebilmektedirler. Öte yandan, kötü huylu kemik tümörlerinin büyük bir kısmı, vücuttaki başka kanser türlerinin metastazı sonucunda meydana gelmektedir. İstatistiklere göre, Türkiye’de her yıl 250 bin civarında hastaya farklı kanser tanıları konulmakta ve bu yeni tanıların çoğu, kemik metastazı yaparak kötü huylu kemik tümörlerine yol açmaktadır. Tıpkı diğer kanser türlerinde olduğu gibi, kötü huylu kemik tümörlerinde de erken teşhis ve tedavi kritik bir öneme sahiptir. Bu tür tümörler, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
Kemik Metastazlarının Nedenleri
Memorial Şişli Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Devrim Özer, “9. Memorial Ortopedi Günleri” etkinliğinde kanser kaynaklı kemik metastazları hakkında önemli bilgiler paylaşmıştır. Kemik tümörleri, iyi huylu ve kötü huylu olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. İyi huylu kemik tümörlerinin en sık görülen türleri arasında non ossifye fibrom, osteokondrom, enkondrom ve basit kemik kisti yer almaktadır. Kötü huylu kemik tümörleri arasında ise primer olanlar arasında osteosarkom, ewing sarkomu, kondrosarkom ve metastatik kemik tümörleri sıkça görülmektedir. Primer kötü huylu kemik tümörleri, milyonda 1-2 oranında görülürken, metastatik kemik tümörlerinin görülme oranı çok daha fazladır. Türkiye’de her yıl 250 bin kişiye yeni kanser teşhisi konulmakta ve bu yeni kanserlerin yarısından fazlasının kemik metastazlarına neden olduğu belirlenmiştir. Kemik metastazları, kanser hücrelerinin ilk ortaya çıktığı bölgeden kemiklere yayılmasıyla oluşmaktadır. Özellikle meme ve prostat kanserlerinin %65-70’i, akciğer kanserinin %30-40’ı ve böbrek kanserinin %20-25’i kemik metastazlarına yol açmaktadır.
Risk Altındaki Kemik Alanları
Kemik metastazı, bazı durumlarda hastanın kanserle ilk karşılaşması olarak ortaya çıkabilirken, bazen de kanser tedavisinden yıllar sonra gözlemlenebilmektedir. Genellikle omurga, pelvis ve uyluk kemiklerinde daha fazla rastlanmaktadır.
Ağrı ve Şişlik Belirtileri
Kötü huylu kemik tümörlerinin en belirgin belirtileri arasında ağrı ve şişlik bulunmaktadır. Ağrılar genellikle hastanın dinlenme zamanı, gece uykusu veya kemiğe dokunulduğunda ortaya çıkabilir. Bu ağrılar, bazen dayanılmaz bir şiddete ulaşabilirken, bazen de orta şiddette olup hastanın yaşam konforunu olumsuz etkileyebilmektedir. Ayrıca, tümörlerin kemiği zayıflatması nedeniyle, hafif bir zorlamayla kemik kırıkları da gelişebilir. Bu tür şikayetlerle başvuran hastalar için öncelikle BT, MR ve kan testleri yapılmakta; lezyonun kemiğin ne kadarını etkilediği ve kemik dışına yayılıp yayılmadığı değerlendirilir. Eğer kötü huylu kemik tümörü veya metastatik kemik tümörü şüphesi varsa, diğer kemiklerdeki durumu belirlemek için kemik sintigrafisi, PET CT ve biyopsi işlemleri yapılır. Bazı iyi huylu tümörler, biyopsi gerektirmeden radyolojik tetkiklerle tanınabilmektedir.
Tedavi Yöntemleri
Kemik tümörlerinin tedavisi, iyi huylu ve kötü huylu olmasına göre değişiklik göstermektedir. Bazı iyi huylu kemik tümörleri, ciddi bir sorun teşkil etmediği için yalnızca izlenirken, bazıları ilerleyici özellik gösterdiği için cerrahi müdahale gerektirmektedir. Kötü huylu kemik tümörlerinin tedavisinde, cerrahi müdahalenin yanı sıra kemoterapi ve radyoterapi de uygulanabilmektedir. Bu süreçte hastaların, tıbbi onkoloji, radyasyon onkolojisi ve ortopedik onkoloji konularında deneyimli sağlık uzmanları tarafından değerlendirilmesi sağlanmaktadır. Hangi tedavi yönteminin en uygun olduğuna hastaya özel olarak karar verilmektedir.
Multidisipliner Yaklaşımın Önemi
Doç. Dr. Devrim Özer, kötü huylu kemik tümörlerinde erken teşhis ve etkili tedavi planlamasının önemine vurgu yaparak, “Türkiye’nin ortopedi ve travmatoloji, omurga cerrahisi, onkoloji, radyasyon onkoloji, patoloji, girişimsel radyoloji ve nükleer tıp alanında deneyimli uzman arkadaşlarımızla bir araya gelerek, kemik tümörlerinin tanı ve tedavisindeki multidisipliner yaklaşımların önemini A’dan Z’ye konuştuk. Bu toplantının kötü huylu kemik tümörlerinin tedavisinde büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Etkinlik ve Katılımcılar
21 Aralık Cumartesi günü, Doç. Dr. Devrim Özer başkanlığında Memorial Şişli Hastanesi Konferans Salonu’nda gerçekleştirilen bilimsel toplantı, alanında deneyimli uzmanları bir araya getirdi. “A’dan Z’ye Kemik Tümörleri” başlığı altında düzenlenen toplantıya, Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Mahir Mahiroğulları, Op. Dr. Mahmud Aydın, Prof. Dr. Selami Çakmak, Prof. Dr. Ahmet Turan Aydın, Omurga Cerrahisi Bölümü’nden Prof. Dr. Mehmet Aydoğan, Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Serkan Keskin, Prof. Dr. Mehmet Akif Öztürk, Radyasyon Onkoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Esra Kaytan Sağlam, Prof. Dr. Züleyha Akgün, Girişimsel Radyoloji Bölümü’nden Uz. Dr. Abdullah Yakupoğlu ve Nükleer Tıp Bölümü’nden Uz. Dr. Remzi Karaman katılım sağlamıştır.