Çocuk ve ergenlerde bipolar bozukluğu, genellikle karmaşık bir tablo çizen bir durumdur. Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Melek Gözde Luş, bu durumun dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) veya karşıt olma karşıt gelme bozukluğu ile karıştırılabileceğine dikkat çekiyor. Hiperaktivite ile birlikte görüldüğünde, bu belirtiler daha da kafa karıştırıcı hale gelebilir.
Dr. Luş, bipolar bozukluğun neredeyse %75 oranında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilişkilendirildiğini belirtiyor ve “Ayırt edici faktörlerden biri, duygu durumundaki değişkenliklerdir.” ifadesini kullanıyor. Bipolar bozuklukta belirtiler genellikle dönemsel olarak ortaya çıkar. Ailelerin çocuklarının alışılmadık davranışlarına dikkat etmeleri gerektiğini vurgulayan Dr. Luş, “Bir ergen, daha önce hiç yapmadığı bir şekilde cinsel aktivitelerde artış veya bu konulara aşırı ilgi göstermeye başlarsa, bu durumu normal ergenlik döneminden ayırmak ve bir duygu durum bozukluğu, belki de bipolar bozukluk olup olmadığını değerlendirmek önemlidir.” şeklinde uyarıda bulunuyor.
Bipolar Bozukluk Nedir?
Üsküdar Üniversitesi NP Etiler Tıp Merkezi’nden Dr. Luş, bipolar bozukluğun iki uçlu bir duygu durum bozukluğu olduğunu ve manik ataklar ile depresif ataklarla seyrettiğini ifade ediyor. “Bipolar bozukluk, duygu durum bozukluğu olan ve manik ile depresif dönemler arasında gidip gelen bir durumdur.” diye ekliyor. Manik dönem, genellikle en az bir hafta süren belirtilerle karakterize edilir ve bu dönem, ailelerin çocukları veya ergenleri için başvurdukları en sık tanı dönemidir.
Manik Dönem Belirtileri
Dr. Luş, manik atağın belirtilerine de değinerek, “Bu bir duygu durum bozukluğu olduğu için duygu durumunda bir yükselme olması gerekir.” diyor. Manik dönemde kişide aşırı bir iyilik hali, öfari dediğimiz bir coşkunluk, normalin dışında kendini daha iyi hissetme gibi durumlar görülür. Ayrıca, motor bir artış, aşırı hareketlilik, dikkatte bozulma ve bir takım faaliyetlerde artış gibi belirtiler de manik atağa işaret eder.
Depresif Dönem Belirtileri
Bipolar bozukluğun depresif döneminde ise, çökkün bir duygu durumu, uykuda bozulmalar, iştahsızlık, aşırı ilgisizlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Dr. Luş, “Bu dönemde ergenler de başvurabilir çünkü bipolar bozukluğun ergenlik döneminde depresif dönemlerle giden bir seyir gösterebileceğini unutulmamalıdır.” uyarısını yapıyor.
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite ile Karışabilir
Bazen bipolar bozukluk, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu gibi görünebilir. Dr. Luş, “Yetişkinlerde manik ataklar en az bir hafta sürerken, çocuklarda durum farklı olabilir; gün içinde duygu durumu sık sık değişebilir.” diyor. Bu değişkenlik, çocukların davranışlarını daha karmaşık hale getirebilir. Ayrıca, “Bipolar bozukluk, neredeyse %75 oranında dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu ile ilişkilidir.” şeklinde belirtiyor.
Ailelerin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar
Dr. Luş, ailelerin çocuklarının alışılmadık davranışlarını gözlemlemeleri gerektiğini belirtiyor. “Eğer semptomlar çok şiddetliyse veya işlevsellikte büyük bozulmalar olursa, bu durumda bir yatışma gerekebilir.” diyor. Bipolar bozukluk, ciddiye alınması gereken bir durumdur. Aileler, bu tür bir tanı konulmuş çocukları veya ergenleri varsa, onları dikkatlice gözlemlemeli ve herhangi bir değişiklik veya belirtilerde hemen bir uzmana başvurmalıdır. Tedavi genellikle ilaçlarla sağlanır ve bu nedenle doğru bilgi edinmek önemlidir.
Sonuç olarak, bipolar bozukluk, çocuk ve ergenlerde dikkatlice değerlendirilmesi gereken bir durumdur. Ailelerin bilinçli bir şekilde hareket etmeleri, erken tanı ve tedavi sürecini kolaylaştıracaktır.